آزمایش PD-L1 چیست؟ کاربرد، مراحل انجام و تأثیر آن

آزمایش PD-L1 چیست و چه کاربردی دارد؟

آزمایش PD-L1 نوعی آزمایش پاتولوژیک است که با استفاده از نمونه بافت تومور سرطانی، میزان پروتئینی به نام PD-L1 را روی سلول‌های سرطانی اندازه‌گیری می‌کند. اگر شما به نوع خاصی از سرطان مبتلا باشید، این آزمایش می‌تواند مشخص کند که آیا ایمونوتراپی (درمان ایمنی) می‌تواند برای شما مؤثر باشد یا خیر. ایمونوتراپی یکی از روش‌های نوین درمان سرطان است که با تقویت سیستم ایمنی بدن، به مبارزه با سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.

نقش PD-L1 در بدن و سرطان

به‌طور طبیعی، پروتئین PD-L1 روی برخی از سلول‌های سالم بدن وجود دارد و به‌عنوان نوعی "ترمز ایمنی" عمل می‌کند تا از حمله سلول‌های ایمنی (مانند سلول‌های T) به بافت‌های سالم جلوگیری شود. اما در برخی سرطان‌ها، سلول‌های سرطانی مقدار زیادی PD-L1 تولید می‌کنند تا سیستم ایمنی را خاموش کرده و از حمله سلول‌های T در امان بمانند.
اگر میزان PD-L1 در سلول‌های تومور بالا باشد، می‌توان از داروهای ایمونوتراپی به نام مهارکننده‌های ایست بازرسی ایمنی (immune checkpoint inhibitors) استفاده کرد. این داروها مانع عملکرد PD-L1 شده و اجازه می‌دهند سیستم ایمنی دوباره فعال شود و با سلول‌های سرطانی مقابله کند.

کاربرد آزمایش PD-L1 چیست؟

این آزمایش برای بررسی وجود و میزان PD-L1 در نمونه‌ی بافت تومور استفاده می‌شود. نتایج به پزشک کمک می‌کند تا مشخص کند آیا داروهای ایمونوتراپی می‌توانند روند رشد سرطان را متوقف یا کند کنند یا خیر.

چه زمانی به آزمایش PD-L1 نیاز دارید؟

اگر به یکی از انواع سرطان‌های زیر مبتلا باشید، ممکن است پزشک این آزمایش را تجویز کند تا ارزیابی کند آیا ایمونوتراپی برای شما مناسب است:

     - سرطان ریه غیرسلول کوچک (NSCLC)

     - ملانوم (سرطان پوست)

     - لنفوم هوچکین

     - سرطان مثانه

     - سرطان کلیه

     - سرطان پستان

     - سرطان سر و گردن (کارسینوم سلول سنگفرشی)

     - سرطان مری (کارسینوم سلول سنگفرشی)

     - سرطان معده (آدنوکارسینوم)

     - سرطان دهانه رحم

آزمایش PD-L1 چگونه انجام می‌شود؟

این آزمایش بر روی نمونه‌ای از بافت تومور انجام می‌شود. اگر قرار باشد تومور شما طی عمل جراحی برداشته شود، بخشی از آن برای آزمایش برداشته خواهد شد. در غیر این صورت، نمونه‌برداری یا بیوپسی انجام می‌شود. اگر قبلاً بیوپسی انجام داده‌اید، ممکن است از همان نمونه برای آزمایش استفاده شود. روش‌های متداول نمونه‌برداری عبارتند از:

     - نمونه‌برداری با سوزن:
        نمونه‌برداری با سوزن نازک (FNA)
        نمونه‌برداری با سوزن ضخیم (Core needle biopsy)

     - جراحی:
        برداشت بخشی از تومور (بیوپسی برشی) یا کل آن (بیوپسی کامل)

     - استفاده از آندوسکوپ:

    در برخی موارد، از دستگاه‌هایی مانند برونکوسکوپ، لاپاراسکوپ، کولپوسکوپ یا سیستوسکوپ برای دسترسی به نواحی داخلی بدن و نمونه‌برداری استفاده می‌شود.

نتایج آزمایش PD-L1 چه معنایی دارد؟

نتایج نشان می‌دهد که آیا سطح PD-L1 در تومور شما به اندازه‌ای هست که بتوان از داروهای ایمونوتراپی استفاده کرد یا نه:

     - نتیجه مثبت (Positive):
    سلول‌های تومور شما مقدار کافی PD-L1 دارند. در این صورت می‌توانید از داروهای ایمونوتراپی استفاده کنید.

     - نتیجه منفی (Negative):
    سطح PD-L1 پایین است و داروهای ایمونوتراپی احتمالاً تأثیرگذار نخواهند بود. در این حالت، پزشک درمان‌های دیگری را در نظر خواهد گرفت.

نکات پایانی درباره آزمایش PD-L1

ایمونوتراپی یکی از زمینه‌های در حال تحول پزشکی است. برای برخی از داروها، انجام آزمایش PD-L1 الزامی است تا مشخص شود آیا شما کاندید مناسبی هستید یا خیر. اما در مواردی دیگر، تنها توصیه می‌شود. با پیشرفت تحقیقات، ممکن است نحوه استفاده از این آزمایش نیز تغییر کند. بنابراین، همیشه با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین تصمیم درمانی برای شما گرفته شود.

کلمات کلیدی: 

سرطان، ایمونوتراپی، کیترودا، آزمایش، درمان سرطان، زاکاریا، اونکولوژی، تومور، جراحی، پاتولوژی، درمان هدفمند، شیمی درمانی