سرطان رحم چیست؟ علائم، تشخیص و روش درمان

سرطان رحم (Uterine Cancer) یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ دستگاه تناسلی زنان است که بیشتر در زنان پس از یائسگی رخ می‌دهد. در صورت تشخیص زودهنگام، سرطان رحم معمولاً قابل‌کنترل و درمان است. سرطان رحم معمولاً از لایه داخلی رحم (آندومتر) شروع می‌شود سرطان دهانه رحم (سرویکس) نیز وجود دارد و با سرطان رحم متفاوت است. اما در برخی موارد ممکن است از عضلات یا سایر بافت‌های رحم نیز منشأ بگیرد. با توجه به رشد سریع تکنولوژی‌های تشخیصی و درمانی، اگر سرطان رحم در مراحل اولیه شناسایی شود، می‌توان اقداماتی مؤثر برای درمان آن انجام داد. این بیماری می‌تواند تأثیرات زیادی بر زندگی زنان داشته باشد، اما با پیگیری‌های به‌موقع، شانس موفقیت درمان افزایش می‌یابد.

انواع سرطان رحم

سرطان رحم به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود که در زیر به توضیح هرکدام پرداخته می‌شود:

• سرطان آندومتر شایع‌ترین نوع سرطان (Endometrial Cancer): این نوع از سرطان رحم، شایع‌ترین نوع آن است که در لایه داخلی رحم (آندومتر) آغاز می‌شود. این نوع معمولاً در مراحل اولیه علائم هشداردهنده‌ای مانند خونریزی غیرطبیعی ایجاد می‌کند که می‌تواند به تشخیص زودهنگام آن کمک کند. این سرطان بیشتر در زنان مسن‌تر و پس از یائسگی رخ می‌دهد و معمولاً به‌عنوان سرطان آندومتر شناخته می‌شود.
• سرطان سارکوم رحمی نادر ولی تهاجمی(Uterine Sarcoma): این نوع سرطان نادرتر و تهاجمی‌تر است از بافت‌های عضلانی یا سایر بافت‌های رحم به‌ویژه در زنان جوان‌تر آغاز می‌شود. سرطان سارکوم رحمی معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر شایع است و به‌طور کلی تهاجمی‌تر از سرطان آندومتر عمل می‌کند. از آنجا که این نوع سرطان اغلب با علائم غیرمعمول همراه است، تشخیص آن در مراحل ابتدایی دشوارتر است و معمولاً شانس درمان آن کم‌تر از نوع آندومتر است.

علائم سرطان رحم

سرطان رحم ممکن است در مراحل اولیه علائمی نداشته باشد، اما با پیشرفت بیماری، علائمی بروز می‌کند که معمولاً شامل موارد زیر است:

• خونریزی غیرطبیعی از واژن: شایع‌ترین علامت سرطان رحم است. این خونریزی می‌تواند به‌ویژه در زنان یائسه که دیگر خونریزی ماهانه ندارند، نگران‌کننده باشد. همچنین، خونریزی‌های غیرطبیعی در دوران پیش از یائسگی نیز می‌توانند نشانگر خطر باشند.
• درد در ناحیه لگن یا پایین شکم: درد مزمن و ناخوشایند در ناحیه لگن می‌تواند از دیگر علائم سرطان رحم باشد. این درد ممکن است موجب اختلال در فعالیت‌های روزمره شود.
• ترشحات غیرمعمول واژن: ترشحات واژن که ممکن است بی‌رنگ، بدبو یا خونی باشند، یکی از علائم هشداردهنده این سرطان است.
• احساس پری یا فشار در ناحیه لگن: گاهی زنان احساس سنگینی یا فشار در ناحیه لگن می‌کنند که می‌تواند به‌دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌ها و تومور باشد.
• کاهش وزن ناگهانی: کاهش وزن بدون علت مشخص و بدون تغییر در رژیم غذایی می‌تواند از علائم هشداردهنده سرطان رحم باشد.
• مشکلات ادراری: نیاز مکرر به ادرار یا مشکلات در دفع آن می‌تواند به دلیل گسترش سرطان به سایر نواحی باشد.

عوامل خطر سرطان رحم

عوامل مختلفی می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم شوند. این عوامل شامل موارد زیر است:

• سن و یائسگی: سرطان رحم عمدتاً در زنان بالای 50 سال و به‌ویژه در دوران یائسگی مشاهده می‌شود. این بیماری در زنانی که در سنین بالاتر از 50 سال قرار دارند، شایع‌تر است.
• چاقی: یکی از مهم‌ترین عوامل خطر، چاقی است. زنان چاق که شاخص توده بدنی (BMI) بالایی دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان رحم قرار دارند. چربی اضافی بدن می‌تواند تولید استروژن را افزایش دهد که این امر منجر به رشد غیرطبیعی سلول‌های رحم می‌شود.
• عدم تعادل هورمونی: اگر تعادل میان هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن به‌هم بریزد، ممکن است رشد غیرطبیعی سلول‌های رحم آغاز شود. درمان‌های هورمونی جایگزین برای زنان یائسه که فقط استروژن دریافت می‌کنند، می‌تواند موجب این عدم تعادل شود.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده به سرطان رحم، تخمدان یا روده بزرگ مبتلا باشد، خطر ابتلا به سرطان رحم افزایش می‌یابد.
• دیابت: زنان مبتلا به دیابت نوع 2 نیز بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند.
• ژنتیک: برخی جهش‌های ژنتیکی خاص مانند سندرم لینچ (Lynch Syndrome)، که یک عامل ژنتیکی شناخته‌شده برای افزایش خطر سرطان آندومتر است.

تشخیص سرطان رحم

تشخیص زودهنگام سرطان رحم به‌ویژه در مراحل اولیه آن بسیار مهم است و می‌تواند شانس درمان و بهبودی را افزایش دهد. مراحل تشخیص شامل موارد زیر است:

• معاینه بالینی: پزشک ممکن است از طریق معاینه لگنی به بررسی وضعیت رحم و سایر اندام‌های لگنی بپردازد. این معاینه به پزشک کمک می‌کند تا علائم غیرطبیعی را شناسایی کرده و در صورت لزوم آزمایشات تکمیلی را تجویز کند.
• آزمایش‌های تصویربرداری: سونوگرافی ترانس‌واژینال یکی از روش‌های رایج برای بررسی رحم و تشخیص هرگونه رشد غیرطبیعی است. همچنین، MRI و سی‌تی‌اسکن می‌توانند برای ارزیابی گسترش سرطان به سایر اندام‌ها استفاده شوند.
• نمونه‌برداری (بیوپسی): یکی از روش‌های قطعی برای تشخیص سرطان رحم است که در آن نمونه‌ای از بافت رحم گرفته شده و تحت میکروسکوپ بررسی می‌شود.
• آزمایش ژنتیک: برخی آزمایش‌های ژنتیکی می‌توانند برای شناسایی جهش‌های مرتبط با سرطان رحم استفاده شوند. این آزمایش‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا تشخیص دقیق‌تری داشته باشند و برنامه درمانی مناسبی تدوین کنند.

مراحل سرطان رحم

سرطان رحم در چهار مرحله دسته‌بندی می‌شود:

1. مرحله 1: سرطان فقط در رحم محدود است.
2. مرحله 2: سرطان به دهانه رحم گسترش‌یافته اما هنوز به سایر اندام‌ها نرسیده است.
3. مرحله 3: سرطان به بافت‌های اطراف مانند تخمدان‌ها و غدد لنفاوی گسترش یافته است.
4. مرحله 4: سرطان به سایر اندام‌های بدن مانند مثانه، روده یا ریه‌ها گسترش پیدا کرده است.

روش‌های درمان سرطان رحم

درمان سرطان رحم به مرحله سرطان و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. از جمله روش‌های درمانی می‌توان به جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و درمان‌های هورمونی اشاره کرد. هر یک از این روش‌ها می‌تواند به‌طور مؤثر در کاهش رشد سرطان و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند.

• جراحی: در اغلب موارد، جراحی برای برداشتن رحم انجام می‌شود. گاهی نیز ممکن است تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ برداشته شوند.
• پرتودرمانی: این روش از اشعه‌های پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند و معمولاً در مراحل پیشرفته یا پس از جراحی به‌کار می‌رود.
• شیمی‌درمانی: استفاده از داروهایی که رشد سلول‌های سرطانی را متوقف می‌کنند و معمولاً برای درمان سرطان‌های پیشرفته یا متاستاتیک به‌کار می‌رود.
• درمان هورمونی: در برخی موارد، هورمون‌هایی مانند پروژسترون برای کنترل رشد سرطان رحم تجویز می‌شود.
• درمان هدفمند: ایمونوتراپی به‌عنوان یک روش نوین در درمان برخی بیماران مبتلا به سرطان رحم، به‌ویژه در بیماران MSI بالا (MSI-H)، مورد توجه است.

پیشگیری از سرطان رحم

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان رحم، زنان باید از رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، حفظ وزن مناسب و عدم استعمال سیگار پیروی کنند. همچنین، انجام غربالگری‌های دوره‌ای و مشاوره با پزشک برای ارزیابی علائم غیرطبیعی و انجام آزمایش‌های ژنتیکی برای ارزیابی خطر سرطان می‌تواند مفید باشد. همچنین واکسیناسیون علیه ویروس HPV (در صورت مرتبط دانستن با برخی موارد سرطان‌های مرتبط) می‌تواند مفید باشد.

آزمایشگاه پاتولوژی و ژنتیک کریمی‌نژاد - نجم‌آبادی

آزمایشگاه کریمی‌نژاد - نجم‌آبادی با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص، خدمات جامع آزمایشگاهی و ژنتیکی در زمینه سرطان‌های زنان ارائه می‌دهد. این آزمایشگاه به‌ویژه در تشخیص زودهنگام سرطان رحم و سایر سرطان‌ها، نقش حیاتی در بهبود سلامت بیماران ایفا می‌کند.

نتیجه‌گیری

سرطان رحم از جمله سرطان‌هایی است که در صورت تشخیص زودهنگام، امکان درمان موفق آن بسیار بالاست. آگاهی از علائم هشداردهنده، عوامل خطر و روش‌های درمانی می‌تواند به زنان در پیشگیری و کنترل این بیماری کمک کند. زنان باید به‌طور منظم به پزشک مراجعه کرده و در صورت مشاهده علائم غیرطبیعی، سریعاً پیگیری‌های پزشکی انجام دهند.

پرسش‌های متداول (FAQ)

1. آیا سرطان رحم کشنده است؟

در صورتی که سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، شانس درمان موفقیت‌آمیز بسیار بالاست.

2. آیا سرطان رحم ارثی است؟

در برخی موارد، جهش‌های ژنتیکی می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.

3. چه کسانی بیشتر در معرض سرطان رحم هستند؟

زنانی که یائسه شده‌اند، دچار چاقی هستند یا سابقه خانوادگی سرطان دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.